Yatırım dünyasına adım atanların ilk karşılaşacağı terimlerden biri olan Bist 100 Endeksi, Borsa İstanbul’da yer alan en büyük şirketlerin hisselerine dair fikir edinmeni sağlar. Hisse senedi alım satımında bir referans olarak kabul edilen Bist 100 Endeksi hakkında detaylı bilgi almak ve hangi şirketleri kapsadığını, nasıl hesaplandığını, Bist 100 hisselerine nasıl yatırım yapabileceğini öğrenmek için yazımızı okumaya devam edebilirsin.
BIST 100 Endeksi Nedir?
BIST 100 Endeksi, Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük ve en likit 100 şirketin hisse senetlerinden oluşan temel bir göstergedir. “Indexist: XU100” işlem koduna sahip BIST 100 Endeksi, Türkiye sermaye piyasalarının genel performansını ölçmek ve piyasada yön göstermek amacıyla oluşturulmuştur.
1986 yılından bu yana hesaplanan BIST 100, yatırımcılar için yalnızca bir takip aracı değil aynı zamanda strateji oluştururken, portföy değerlendirirken ve ekonomik eğilimleri anlamaya çalışırken başvurulabilecek güçlü bir referanstır. Eğer borsayla ilgileniyorsan BIST 100 grafik değerlerini okuman, şirketleri inceleyerek fikir edinmen oldukça önemlidir.
BIST 100 ve Diğer Endeksler Arasındaki Farklar Nelerdir?
Borsa İstanbul’da BIST 100’ün dışında farklı büyüklükteki şirketleri ya da belirli sektörleri izlemeye yarayan çeşitli endeksler bulunur. Bu endekslerin her biri, yatırımcılara farklı analiz imkanları ve strateji seçenekleri sunar.
BIST 100, işlem hacmi ve piyasa değeri açısından en büyük 100 şirketin yer aldığı, en kapsamlı genel endeks olarak öne çıkar. Ancak daha dar kapsamlı ya da sektörel bazda hazırlanmış endeksler de var. İşte bunlardan bazıları:
- BIST 30 Endeksi: En büyük ve en yüksek likiditeye sahip 30 şirketi içerir. Genellikle büyük ölçekli yatırımcıların öncelikli takip ettiği bir endekstir.
- BIST 50 Endeksi: BIST 100’ün ilk 50 sırasındaki şirketleri kapsar. Hem büyüklük hem de işlem hacmi bakımından güçlü şirketlerin performansını yansıtır.
- BIST Tüm Endeksi: Borsa İstanbul’da işlem gören tüm şirketleri içine alır. Piyasanın genel durumunu görmek isteyenler için faydalı bir endekstir.
Yukarıdaki endeklerin dışında BIST Banka, BIST Teknoloji gibi belirli sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin performansın gösteren endeksler de bulunur. Ayrıca BIST Sürdürülebilirlik gibi sadece belirli temalara odaklanan şirketleri içeren endeks çeşitleri de vardır.
BIST 100’ün diğer endesklerden farkı, hem yüksek işlem hacmine sahip hem de farklı sektörleri temsil eden şirketleri bir arada sunmasıdır. Böylece Türkiye ekonomisinin genel durumunu izlemek açısından da dengeli ve kapsamlı bir referanstır.
BIST 100 Listesinde Yer Alan Şirketler Neye Göre Seçilir?
BIST 100 Endeksi’ne dahil olan şirketlerin listesi, yılda dört kez yapılan değerlendirmeler sonucunda güncellenir. Peki, BIST 100 listesinde yer alan şirketler neye göre seçilir? Hadi gel değerlendirme sürecinde dikkat edilen kriterlere göz atalım:
- Serbest dolaşım piyasa değeri: Şirketin halka açık hisselerinin toplam değeri diğer şirketler ile kıyaslanır.
- İşlem hacmi: Hisse senedinin belirli bir dönemdeki alım-satım hacmi, listede yer alıp almamasını etkiler.
- Finansal şeffaflık: Şirketin düzenli bir şekilde finansal raporlama yapması BIST 100 listesinde yer alması için avantajlı bir durumdur.
- Sektör temsili: Farklı sektörlerden şirketlerin dengeli bir şekilde dağılmasına dikkat edilir.
- Likidite düzeyi: Bir şirketin hisselerinin kolay alınıp satılabilir olması BIST 100’de yer almasında etkilidir.
BIST 100 Endeksi Nasıl Hesaplanır?
BIST 100 Endeksi’ni sadece şirketlerin hisse fiyatlarına bakarak yorumlamak yeterli değildir. Çünkü bu endeks, fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri esas alınarak hesaplanır. Yani bir şirketin tüm piyasa değeri değil, borsada gerçekten işlem gören kısmı dikkate alınır.
BIST 100 endeksini hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:
Endeks değeri = (Fiili dolaşımdaki pay adedi × Hisse fiyatı) / Baz dönem değeri
Formülde her şirketin serbest dolaşımdaki hisse sayısı ve güncel hisse fiyatı çarpılarak piyasa değeri bulunur. Ardından, bu değerler endeksin başlangıç değeri olan 100’e göre normalize edilir. (Baz yıl: 1986)
Büyük şirketler, işlem hacimleri ve piyasa değerleri yüksek olduğu için endeks üzerinde daha fazla ağırlığa sahip olur. Ancak Borsa İstanbul, bazı şirketlerin ağırlığının %10’u geçmesini önleyerek endekste çeşitliliği korumayı hedefler.
Bir şirketin hisse fiyatı yükseldiğinde, bu durum endekse daha fazla yansır. Dolayısıyla BIST 100, özellikle büyük ve likit şirketlerin performansına duyarlıdır. Sen de bu yapıyı anlayarak endeksteki hareketlerin arkasındaki dinamikleri daha kolay çözümleyebilirsin.
BIST 100 Hisselerine Nasıl Yatırım Yapılır?
Yatırımcıların BIST 100 hisseleri olarak belirttikleri hisse senetleri, BIST 100 endeksinde yer alan şirketlerin hisseleridir. Peki, bu hisselere nasıl yatırım yapılır? İşte birkaç yöntem:
- Doğrudan hisse senedi alımı: BIST 100 endeksinde yer alan şirketlerin hisselerini aracı kurumlar üzerinden tek tek satın alabilirsin.
- Endeks fonları (ETF – Borsa Yatırım Fonları): BIST 100’ü birebir takip eden ETF’lere yatırım yaparak, endeksteki 100 şirketin ortalama performansına tek işlemle ortak olabilirsin. Endeks fonları genelde düşük maliyetli, portföy çeşitliliği sağlayan ve uzun vadeli yatırım için uygun araçlardır.
- Yatırım fonları: Portföyünde BIST 100 hisselerine ağırlık veren yatırım fonlarını tercih edebilirsin. Bahsi geçen yatırım fonları profesyonel portföy yöneticileri tarafından yönetilir ve farklı risk profillerine göre seçenekler sunar.
- Vadeli işlem sözleşmeleri (VİOP): Daha ileri düzeyde işlem yapmak istersen, BIST 100 vadeli işlem kontratlarıyla endeksin yükselişine ya da düşüşüne göre pozisyon alabilirsin. Eğer yatırım yapmaya yeni başladıysan bu yöntemi biraz daha deneyim sahibi olduktan sonra deneyebilirsin.
BIST 100’de ve Borsa İstanbul’da yer alan tüm hisse senetlerini takip etmek, dilediğin hisse senedini satın almak için Midas uygulamasını kullanabilirsin. Güvenilir alt yapısı, düşük komisyon ücretleri ve kullanıcı dostu ara yüzüyle pek çok avantaj sunan Midas’ta hızlı ve kolay bir şekilde yatırım yapabilirsin.
