İzmir’in Saklı Cenneti Kozbeyli Köyü: Taş Evler, Dibek Kahvesi ve Ege Ruhu!

Merhaba sevgili gezgin dostlarım! Uzun yıllar dünyanın dört bir yanını dolaştıktan sonra, Anadolu’muzun gizli kalmış hazinelerine olan merakım giderek arttı. Özellikle İzmir Fotoğrafçılar Derneği ile çıktığım bazı köy gezileri, beni bu topraklardaki otantik yaşamların peşine düşürdü. İşte tam da bu ruh haliyle, bir hafta sonu Foça’da balık hayalleri kurarken, dostumun ani bir önerisiyle rotamızı Kozbeyli Köyü‘ne çevirdik. Ne iyi etmişiz!

Aslında kafamda net bir plan yoktu ama burası, doğal güzellikleri, tarihi dokusu ve o eşsiz sakinliğiyle beni kendine hayran bıraktı. Hadi gelin, İzmir’in güzel köyü Kozbeyli’de neler keşfettim, ne umdum ne buldum, birlikte adım adım gezelim.

Kozbeyli Köyü Nerede ve Onu Bu Kadar Özel Kılan Ne?

Kozbeyli Köyü, İzmir merkeze yaklaşık 60 km mesafede, Foça yolundan sadece 5 km içeride yer alıyor. Yani hem şehre yakın hem de kalabalıktan tamamen uzakta, kendine ait bir dünyaya sahip bir Ege köyü. Köyün tarihi tam 500 yıl öncesine dayanıyor. Rivayetlere göre, Kuzubey adında bir derebeyi tarafından, korsan saldırılarından korunmak amacıyla bu yüksek coğrafyaya kurulmuş.

Köy, aşağı ve yukarı mahalle olmak üzere iki ana bölümden oluşuyor. Yukarı mahallenin doğusu, eskiden Rum mahallesiymiş. Ne yazık ki ülkemizin pek çok yerinde olduğu gibi, burada da en güzel, en bakımlı taş evler genellikle bu Rum mahallesinde yer alıyor. Kozbeyli, aslında bir Türk köyü olarak kurulmuş olsa da, zamanla Rumlar da buraya yerleşmişler. Mübadele döneminde Rumlar ayrılmış, yerlerine Yunanistan’ın Limni Adası’ndan gelen Türkler yerleştirilmiş. Son yıllarda ise, bir Ege köyünde huzur ve otantik bir yaşam arayanların gözdesi haline gelmiş durumda.

Kozbeyli Sokaklarında Tarihin İzinde Bir Yürüyüş

Köyün girişinde, denize nazır yüksek bir noktada Kozbeyli Sofrası adında taş bir yapı bulunuyor. Burada enfes bir kahvaltı yapabilir veya kebap çeşitlerini tadabilirsiniz. Ancak ben, köyün derinliklerine bir an önce dalmak istediğimden, o an için duraklamayıp rotamı doğrudan meydana çevirdim. Arabamızı köy meydanına park edip kendimi hemen o daracık Rum mahallesi sokaklarına attım.

Sokağın başında, uzaktan seçtiğim cami minaresi, bana köyün en yüksek noktasına ve dolayısıyla en güzel manzarasına işaret ediyordu. Tahmin ettiğim gibi, köyün en tepesinde, küçük ama tarihi bir cami yer alıyordu. Caminin tarihinin 1500’lü yıllara kadar gittiği ve iç yapısının özgün olduğu belirtilse de, içeriye girme şansım olmadı. Dışarıdaki çinili çeşme dikkat çekiciydi ancak restorasyonun biraz daha özenli olabileceğini düşündürdü bana. Avlusundaki hortumlar ve odun yığınları, böylesine tarihi bir yapının çevresine pek yakışmamıştı.

Caminin bahçesinden çektiğim fotoğraflar, tüm köyün ve hatta uzaklardaki Ege Denizi’nin muhteşem panoramasına sahipti. Bu arada, bu kadar güzel Rum evlerinin olduğu bir yerde mutlaka bir kilise olmalı diye düşünürken, küçük bir kilisenin zamanında yıkıldığını ve taşlarının başka inşaatlarda kullanıldığını öğrendim. Caminin hemen yanında yer alan Kuzubeyi Kulesi ve bakımlı Rum evleri de bu tarihi dokuyu tamamlıyordu.

Kozbeyli Köyü‘nün en önemli tarihi binalarından biri ise Çapkınoğlu Konağı ve Meyhanesi. 1878’de Çapkınoğlu adında bir Rum tarafından yaptırılan bu binalar, bir dönem köyün sosyal hayatının merkeziymiş. Mübadele sonrası kapanıp yıllarca boş kalmış olsalar da, 2014 yılında İzmir Valiliği ve Foça Belediyesi’nin çabalarıyla restore edilerek ziyarete açılmışlar. Bu binaların tekrar köyün kültür ve turizm hayatına kazandırılması gerçekten harika bir gelişme!

Yine tepeden aşağıya doğru yürürken, bakımsız, yıkılmış ya da sağına soluna plansız eklemeler yapılmış evler de karşımıza çıktı. “Hadi evine bakamıyorsun maddi nedenlerle, peki boyanı da taş evlerin arasında pembe seçmek zorunda mıydın?” diye içimden sormadan edemedim. Köyün doğal su kaynakları ve künk sistemleri, bilinçsiz kullanımla yok edilmiş. Kurumuş derenin yanından geçerken içim buruktu, hemen dere kenarına kurulan hayvan barınakları, suyun neden kurumadığını değil, tam tersi neden kurumuş olduğunu gözler önüne seriyordu.

Kozbeyli Denince Akla Gelen Lezzet: Şakir’in Dibek Kahvesi

Kozbeyli Köyü‘nün simgelerinden biri de şüphesiz Şakir’in Dibek Kahvesi. Köy meydanında, tam 180 yıldan uzun süredir kahvehane olarak kullanılan taş bir binada hizmet veriyor. İşletmeci Şakir Usta, 1994 yılından beri büyük bir özenle dibek kahvesi yapıyor. Kahvenin dövüldüğü dibek bile 100 yıllık bir tarihe sahip! İç mekanı da tıpkı kahvesi gibi otantik ve sıcacık. Arkadaşım Esin, o günün kahvesini dövme denemesine bile girişti, kahkahalarımıza karışan tok sesler ortama ayrı bir renk kattı.

Şakir’in Dibek Kahvesi’nin karşısında yer alan hediyelik eşya dükkanının önündeki köy krokisi, yeni gelen ziyaretçiler için harika bir detay. Dükkan sahibinin bu inceliği, köydeki sıcakkanlı insanları yansıtıyordu. Buradan, köyde üretilen zeytin, zeytinyağı ve diğer yerel ürünlerden almayı da ihmal etmedim. Geçmişte bağcılık (özellikle Foça Karası üzümü) ve tütüncülükle ünlü olan köyde, günümüzde baklagiller ve taze sebze-meyve üretimi ve hayvancılık devam ediyor. Bu topraklardan gelen lezzetleri sofranıza taşımak paha biçilmez bir kültür deneyimi.

Ceren’den Gezi İpuçları: Kozbeyli Deneyimini Tamamlamak İçin

• En İyi Ziyaret Zamanı: Kalabalıktan uzak, sakin bir seyahat için ilkbahar veya sonbahar aylarını tercih edin. Ege’nin ılıman havasında köyü gezmek çok daha keyifli olacaktır. Yazın da gelebilirsiniz ama erken saatleri veya akşamüstünü tercih edin.
• Ne Tadılır? Ne Alınır?: Mutlaka Şakir’in Dibek Kahvesi‘ni deneyin ve köyün simgeleşmiş lezzetini deneyimleyin. Ayrıca, köy meydanındaki dükkanlardan taptaze zeytin ve zeytinyağı gibi yerel ürünleri almayı unutmayın. Bu, hem köylüye destek olur hem de evinize Kozbeyli‘den bir parça götürmüş olursunuz.
• Ayakkabı Seçimi Önemli: Köyün daracık, taşlı yollarında rahatça dolaşabilmek ve her köşeyi keşfetmek için mutlaka rahat bir yürüyüş ayakkabısı giyin. Yokuşlu yollara hazırlıklı olun!
• Çapkınoğlu Konağı’nı Ziyaret Edin: Köyün en önemli tarihi yapılarından biri olan Çapkınoğlu Konağı ve Meyhanesi’ni mutlaka ziyaret edin. 2014 yılında restore edilmiş bu yapılar, köyün kültür ve turizm hayatına yeniden kazandırılmış çok değerli birer miras.

Kozbeyli, aslında bir direnişin de sembolü. Geçmişte Aliağa Termik Santrali’nin yapımına karşı büyük mücadeleler vermiş ve hala bu bilinci canlı tutan bir köy. Köy çıkışındaki bir ağaç ve çeşme, bu direnişi sessizce dile getiriyor. Bu da Kozbeyli’ye sadece bir gezilecek yerler listesi öğesi olmanın ötesinde, derin bir karakter katıyor.

Yeşilliği, o kendine has taş evleri, enfes dibek kahvesi, göz alabildiğine uzanan deniz manzarası ve en önemlisi aydınlık, sıcakkanlı insanlarıyla Kozbeyli Köyü, İzmir‘e bu kadar yakınken ve Foça yolu üzerindeyken kesinlikle uğramadan geçmemeniz gereken bir yer. Zaten bölgenin en güzel Ege köyülerinden biri olarak anılıyor. Burası sadece bir köy değil, aynı zamanda ruhunuza dokunacak bir kültür ve huzur durağı.

Siz de Kozbeyli’yi ziyaret ettiyseniz veya gitmeyi düşünüyorsanız, deneyimlerinizi ve sorularınızı yorumlarda benimle paylaşmayı unutmayın! Belki bir sonraki seyahat durağımız birlikte olur…