Borsada devre kesici, ani fiyat dalgalanmalarını kontrol altına almak ve yatırımcıları aşırı riskli durumlardan korumak amacıyla uygulanan bir mekanizmadır. Bu mekanizma, borsada işlem gören hisse senetleri veya endekslerin fiyatlarında aşırı oynaklık yaşandığında devreye girer. İşte bu noktada devre kesici uygulamasının ne olduğu ve nasıl işlediği daha ayrıntılı bir şekilde açıklanmaktadır:
Devre Kesici Uygulamasının Amacı
Devre kesici uygulamasının temel amacı, borsada meydana gelen aşırı fiyat dalgalanmalarını kontrol etmek ve yatırımcıları korumaktır. Ani ve büyük fiyat değişimleri, yatırımcıları paniklemeye ve hızlı kararlar almaya zorlayabilir, bu da daha fazla volatiliteye ve risklere yol açabilir. Devre kesici, bu tür durumlarda işlem yapmayı durdurarak piyasayı sakinleştirmeyi ve düzenlemeyi hedefler.
Devre Kesici Nasıl İşler
Devre kesici uygulaması, belirli bir eşik değeri aşan fiyat değişikliklerinde devreye girer. Bu eşik değeri aşan bir hisse senedi veya endeks, geçici olarak işlem dışı bırakılır. İşlem dışı bırakma sürecinde, emirler kabul edilmez ve fiyat belirleme işlemi askıya alınır.
Devre kesici referans fiyatı, bu süreçte belirlenir. Referans fiyat, hisse senedinin son işlem fiyatı veya baz fiyat gibi belirli bir değerden hesaplanır. Referans fiyatın belirlenmesi, piyasanın yeniden dengeye kavuşmasına yardımcı olur.
Devre kesici seansı, emir toplama aşaması ve eşleştirme aşaması olmak üzere iki bölümden oluşur:
- Emir Toplama Aşaması: İlk olarak, işlem gören enstrümanın emirleri toplanır, ancak bu aşamada işlemler gerçekleşmez. Bu süreç, yatırımcılara piyasa koşullarını değerlendirme ve karar alma fırsatı sunar.
- Eşleştirme Aşaması: Emir toplama aşamasının ardından, belirli bir süre boyunca eşleştirme yapılır ve işlemler gerçekleştirilir. Bu aşamada, referans fiyata göre alım ve satım emirleri eşleştirilir ve işlemler tamamlanır.
Devre kesici süreci, borsada işlem gören piyasa türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar gibi farklı pazarlarda farklı devre kesici kuralları ve süreleri uygulanabilir.
Devre kesici uygulamaları, dünya genelinde birçok borsada benzer şekillerde çalışır. Örneğin, ABD’de S&P 500 endeksi için farklı devre kesici seviyeleri bulunur ve bu seviyelerin aşılması durumunda işlemler belirli bir süre durdurulur.
Sonuç olarak, borsada devre kesici uygulamaları, piyasa istikrarını korumak ve yatırımcıları ani fiyat dalgalanmalarının olumsuz etkilerinden korumak için önemli bir araçtır. Bu mekanizma, piyasa koşullarının kontrol altında tutulmasına ve daha sağlam bir yatırım ortamının oluşturulmasına yardımcı olur.
Ekonomi Sözlüğünden Finansal okur yazarlığınızı geliştirebilirsiniz. Fiyatı Nedir güncel ekonomi bilgilerini sizler için araştırır!
