1999 öncesi Türkiye’de emeklilik sistemi, sigortalılık süresi ve prim gün sayılarına göre belirleniyordu. Erkekler için 43 yaşını doldurmuş olanlar, 25 yıllık sigortalılık süresi içinde 5.000 gün prim ödeyerek Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan (SSK) emekli olabiliyorlardı. BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’ndan emeklilik içinse 9.000 gün prim gerekiyordu. Kadınlar ise 38 yaşını doldurduklarında 20 yıllık sigortalılık süresi içerisinde 5.000 gün ile SSK’dan, 7.200 gün ile BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’ndan emekli olabiliyorlardı.
EYT kapsamında emekli olurken işyerinden ve SGK’dan alınması gereken belgeler nelerdir?
EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında emekli olmak isteyenler için işten ayrılırken veya SGK’dan emeklilik başvurusu yaparken bazı belgeler gerekebilir. İşten ayrılanlar için işten ayrılış belgesi, SGK’dan “Emekli olur” yazısı alınmalıdır. İşten ayrılmadan yapılan emekli başvuruları geçersiz kabul edilir. “Emekli olur” yazısıyla istifa edenler, işyeri tarafından verilecek olan işten ayrılış belgesi ile emekli başvurusunda bulunabilirler. Bu yolu izleyenler hem işyerine hem de SGK‘ya olan sorumluluklarını yerine getirmiş olurlar ve kıdem tazminat hakları saklı kalır. EYT kapsamında emekli olanlar emekli olduktan sonra da çalışmaya devam edebilirler.
EYT kapsamında emeklilik başvurusu nasıl yapılabilir?
EYT kapsamında emeklilik başvurusu için üç farklı yöntem kullanılabilir:
- SGK’ya yazılı başvuru yapmak: Emeklilik talebini yazılı olarak SGK’ya iletebilirsiniz.
- E-Devlet üzerinden başvuru: e-Devlet sistemi üzerinden emeklilik başvurusu yapabilirsiniz.
- Emeklilik müracaat formunu PTT aracılığıyla göndermek: APS (Açık PTT Sistemi), taahhütlü veya iadeli taahhütlü olarak doldurulmuş emeklilik müracaat formunu PTT aracılığıyla gönderebilirsiniz.
Yazılı müracaatlarda imza bölümü doldurulmalıdır. Okuma yazması olmayanlar ise mühür ve parmak iziyle emekli başvuru formunu doldurabilirler. Boş olan yazılı müracaatlar dikkate alınmaz. Kamu kurumlarında çalışanlar, bağlı bulundukları kurumun İnsan Kaynakları (İK) birimine veya mutemedine başvurarak emeklilik sürecini başlatabilirler.
1999’dan önce sigorta girişi olup sigortalılık süresini veya prim eksikliğini sonradan dolduran EYT’li bireyler emekli olabilir mi?
03.03.2023 tarihinde yürürlüğe giren 7438 Sayılı Kanun’a göre, sigorta girişi 08.09.1999 ve öncesinde bulunanlar, zorunlu hizmet süresini ve gerekli gün sayısını şu an tamamlamamış olsalar bile tamamladıkları tarihte başka bir yasa değişikliği olmazsa emekli olabilirler. Yani prim eksikliği veya hizmet süresi eksikliği sonradan tamamlanabilir.
Eksik günü olan sigortalılar, prim borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayabilirler mi?
Evet, eksik günleri olan sigortalılar prim borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayabilirler. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre askerlik, doğum, yurt dışı borçlanması ve belirli koşullarda borçlanma yapılabilir.
EYT kapsamında emekli olanların maaşı düşük mü olacak?
YT kapsamında emekli olanların maaşı, 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda belirtilen emekli maaşı hesaplama yöntemiyle hesaplanacaktır. Bu hesaplama yöntemi, emekli maaşlarını ve güncellemelerini belirler. EYT kapsamında emekli olanlar ile normal emekliler arasında herhangi bir farklı maaş hesaplama yöntemi uygulanmayacaktır. Emekli maaşları, 2023 yılı için taban aylık uygulaması gereği 5.500 TL’nin altında olanların maaşları 5.500 TL’ye tamamlanacaktır.
Kadın ve erkek sigortalılar aynı şartlarla mı emekli olacak?
Kadın ve erkek sigortalılar aynı şartlarla emekli olmayacaklardır. Zorunlu hizmet süresi kadınlarda 20 yıl iken erkeklerde 25 yıldır. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı prim günü de kadınlarda 7.200, erkeklerde ise 9.000 olarak farklıdır.
Askerlik hizmetinin ve borçlanmasının EYT kapsamında etkisi nedir?
Askerlik hizmeti, sigorta süresine dahil edilen bir süre olup emeklilik hakkı kazanmak için gereken prim günü sayısının tamamlanmasına katkı sağlar. EYT kapsamında emeklilik için gerekli olan prim günü sayısının tamamlanması için askerlik borçlanması yapabilirsiniz. Askerlik borçlanması, emeklilik hakkı kazanmak için gereken prim günü sayısının eksik olması durumunda bu eksik günleri tamamlamak için kullanılabilir. Ancak askerlik borçlanması yaparken belirli bir süre içerisinde başvurmanız gerekebilir, bu nedenle bu konuda SGK ile iletişime geçmelisiniz.
EYT yasası çıkarsa, kimler bu haktan yararlanabilir?
EYT yasası çıkarsa, bu hak sadece belirli bir tarihe kadar prim günü ve hizmet süresi eksik olanlar için geçerli olabilir. EYT yasasının içeriği ve kapsamı yasalaşmadan net olarak belirlenemez. Yasalaşması halinde, kimlerin bu haktan yararlanabileceği ve hangi şartların geçerli olacağı yasada belirtilir. Bu nedenle EYT yasası tasarısının yasalaşma sürecini takip etmek önemlidir. Yasalaştığında kimlerin bu haktan yararlanabileceğini detaylı olarak öğrenmek mümkün olacaktır.
Dikkatinizi Çekebilir:
2023 Motorlu Taşıtlar Vergisi Nedir ve Ne Kadar?
AliExpress Dropshipping Rehberi
Pazarlama Nedir? Tanım ve Rehber
