Viski dünyası, içeriğinde barındırdığı zengin aromalar, farklı tahıl türlerinin ustaca harmanlanması, ve uzun yıllandırma süreçleriyle kendine özgü bir büyüye sahiptir. Viski tadımı, birçok insan için bir tutkuya dönüşen bir deneyimdir ve bu lezzet yolculuğu, birçok terim, teknik, ve gelenekle doludur. Viski tutkunlarının arasında yaygın olarak kullanılan pek çok terim vardır ve bu terimler, viskiyi üretiminden tadımına kadar her yönüyle anlamamıza yardımcı olur. İşte viski dünyasının gizemli ve çekici yolculuğuna adım atarken sıkça karşılaşacağınız bazı temel terimler.
- ABV (Alcohol by Volume) – Hacme dayalı alkol miktarını gösteren İngilizce bir kısaltma (Alkol Oranı).
- Age – Viskinin yaşı meşe fıçıda en kısa olgunlaştırma süresine sahip olan viskiden gelir.
- American Oak – Amerikan Meşe olarak da bilinen bu fıçı, viski sektöründe en yaygın kullanılan fıçı çeşididir.
- Amylase (Amilaz) – Nişastayı maltoza dönüştürmek için kullanılan bir enzim.
- Angel’s Share (Meleklerin Payı) – Viskinin fıçılarda olgunlaştırılması sırasında buharlaşan alkole verilen isim.
- Balance (Denge) – Viskinin içindeki aromaların birbirleri ile ne kadar uyumlu olduğunu ve ne kadar iyi bir şekilde bu uyumu sağladığını gösteren terim.
- Barley (Arpa) – Viski üretiminde ve özellikle tek malt viski üretiminde kullanılan bir tahıl türü. Farklı çeşit arpalar viski üretiminde kullanılabilir.
- Yeast (Maya) – Fermentasyon sürecinde kullanılır. Şeker tüketerek karbondioksit ve etil alkol üretir.
- Mash Tun – Malt harmanı için kullanılan büyük tank.
- Blended Malt – Birden fazla damıtımevinden elde edilen tek malt viskilerin harmanlanması sonucu ortaya çıkan harman viski.
- Blended Whisky – Sayı gözetmeksizin tek malt ve tahıl viskilerinin harmanlanması ile ortaya çıkan viski. Harmanda kullanılan viskiler farklı damıtımevlerinden ve farklı yıllandırmalar sonucu elde edilmiş olabilir.
- Blending – Farklı çeşit viskilerin tür gözetmeksizin uzmanlar tarafından belirlenen reçetelerce bir araya getirilmesi. Harmanlama olayı viski dünyasında önemli bir yere sahiptir ve ciddi bir uzmanlık gerektirir.
- Bourbon – En az %51 oranında mısır içeren Amerikan viskilerine verilen addır. İlk dolum içi yakılmış Amerikan meşe fıçılarına %62,5 alkol oranı ile doldurulur.
- Mashing – Mayşeleme sırasında sıcak su ve maya eklenerek alkole dönüşümün hızlanmasını sağlayan işlem.
- Butt – Alkollü içeceklerin olgunlaştırıldığı fıçılardan biridir. Meşeden yapılır ve yaklaşık 450 litre hacme sahiptir. Genellikle şeri olgunlaştırmalarında kullanılırlar.
- Cask Finish (Fıçı Bitişi) – Viski olgunlaştırıldığı varilden fazladan olgunlaştırma için ikincil hatta üçüncü bir varile geçirildiğinde bu işleme fıçı bitişi denir.
- Cask Strength (Fıçı Gücünde) – Şişelenen viskinin fıçının içindeki alkol oranı ile şişelenmesi durumu.
- Cask – Dikey ağaç (çoğunlukla meşe) ağaç parçalarının kelepçeler dışında herhangi bir bağlantı maddesi kullanılmadan tutturularak hazırlanan ve viskinin olgunlaştırılması için kullanılan karnı şişkin, altı üstü düz kap.
- Charring (Kömürleştirme) – Fıçının içini yakılarak, fıçı viski ile doldurulduğunda ağacın içindeki doğal bileşenlerin daha hızlı viskiye yansıması için yapılan işlem. Amerikan viskilerinde zorunludur.
- Cold Filtration (Soğuk Filtrasyon) – Şişelemeden önce viskiyi meydana getiren doğal bileşenlerin soğuk hava yada su kullanılarak yapılan filtreleme işlemi. Bu işlem viskinin soğutularak içerdiği doğal maddelerin yoğuşması ve ardından metal kafes serilerinden geçirilip filtrelenmesi sonucunda gerçekleşir.
- Chocolate Malt (Çikolata Maltı) – Daha yoğun fırınlanan bir malt çeşididir. Enzim içermez ve ağırlıkla stout biraların yapımında kullanılır.
- Column Still (Sütun İmbik) – Sürekli damıtmaya izin veren bir imbik türü. Genellikle tahıl viskilerinin distilasyonunda kullanılan modern ve uygun maliyetli imbiklerdir. Coffey Still veya Continuous Still olarak da bilinir.
- Condensation (Yoğuşma) – İmbikteki soğutma parçaları sayesinde buharlaşan alkolün sıvıya dönüşme işlemi.
- Corn (Mısır) – Viski ve Bourbon üretiminde kullanılan tahıl. Bourbon en az %51 mısırdan distile edilmelidir. Mısır yüksek oranda şeker içerdiğinden dolayı en çok alkolü sağlayan tahıllardan birisidir. Viskiye yumuşak bir tatlılık, baharat ve toprak notaları kazandırır.
- Distillation (Distilasyon) – Mayalanarak alkol kazanan sıvının damıtma işlemi sırasında alkole dönüştürülmesi işlemi.
- Dram – Bir viski tadımında sunulan ölçülen miktar. Genellikle bir shot (30 ml) olarak kabul edilir.
- Fermentation (Fermentasyon) – Maya ve mayşenin karıştırılarak alkolün oluşturulduğu işlem.
- Finish – Viskinin tadının sona erdiği ve uzun bir süre farklı bir fıçıda olgunlaştırıldığı aşama. Örneğin, sherry veya port fıçısında bitirilmiş bir viski, bu fıçıda son bir dönem daha olgunlaştırıldıktan sonra şişelenir.
- Free Run (Serbest Dökmek) – Fermentasyon süreci sonunda maya tarafından üretilen alkolden elde edilen sıvıdır. Bu, ilk kez olgunlaştırmada kullanılacak sıvıdır.
- Fusel Oils (Füzel Yağlar) – Alkol üretimi sırasında oluşan yan ürünlerden biri olan ve viskiye istenmeyen tatlar ve kokular katan kimyasal bileşiklerdir.
- Grist – Mayşenin oluşturulmasında kullanılan tahıl karışımının adıdır.
- Heads (Baş) – Damıtma işlemi sırasında ilk olarak ortaya çıkan yüksek alkol içeriğine sahip damıtma ürünleridir. Genellikle viskinin üretiminde kullanılmazlar.
- Heart (Orta) – Damıtma işlemi sırasında orta aşamada toplanan, viski yapımında kullanılan en temiz ve en kaliteli damıtma ürünleri.
- Kilning (Fırınlama) – Arpa maltının fırınlanarak kurutulduğu işlem. Bu, maltın aromasını ve rengini etkiler.
- Lautering (Filtreleme) – Mayşenin malt içerisinden ayrıldığı ve içerisindeki tat ve aroma maddelerinin daha fazla sıvıdan ayrıldığı işlem.
- Mash Bill (Mayşe Karışımı) – Viski üretiminde kullanılan tahıl türlerinin ve oranlarının bir karışımıdır. Örneğin, bir viskinin mash bill’i %70 mısır, %15 çavdar ve %15 arpa olarak ifade edilebilir.
- Master Distiller (Baş Damıtımcı) – Bir damıtımevindeki viski üretim sürecini yöneten ve uzmanlaşmış kişi.
- Mash (Mayşe) – Tahılın sıcak suda kaynatılması ve fermentasyon için hazırlanan karışım.
- Mash Tun – Mayşenin hazırlandığı büyük kap veya tank.
- Nose (Burun) – Viskiyi koklama işlemi.
- Peat (Turba) – Belirli viskilerin yapımında kullanılan yakılan turba otu. Turba, viskiye karakteristik bir dumanlı ve topraklı tat katar.
- Proof (Kanıt) – Alkol içeriğinin ölçümü için kullanılan bir ölçü birimidir. Bir viski genellikle belirli bir proof değerine sahiptir. Amerika Birleşik Devletleri’nde bu değer iki katı olarak ifade edilir. Örneğin, 80 proof viski, %40 alkol içerir.
- Quaich (Kweyk) – Geleneksel İskoç içki kabıdır ve genellikle viski tadımında kullanılır.
- Racking (Şınlama) – Fermentasyonun sona erdiği ve mayanın çökmesinin beklendiği süreçtir.
- Rye (Çavdar) – Viski yapımında kullanılan bir tahıl türüdür. Özellikle Amerikan rye viskilerinde yaygın olarak kullanılır.
- Single Cask (Tek Fıçı) – Sadece tek bir fıçıdan şişelenen viskilere verilen addır. Bu viskiler, o fıçının özel karakterini taşır.
- Small Batch (Küçük Parti) – Sınırlı sayıda fıçıdan elde edilen ve özel bir dikkatle üretilen viskilere verilen addır.
- Still (İmbik) – Alkolün damıtılması işlemi için kullanılan büyük kazanlar.
- Tannins (Tanenler) – Meşe fıçılardan gelen tanenler viskinin aromasını ve tadını etkiler. Daha fazla tanen, daha kuru bir viski anlamına gelebilir.
- Wash – Fermentasyon işlemi sırasında maya ile karıştırılan sıvıdır. Bu, alkole dönüşecek olan mayşenin öncüsüdür.
Viski dünyasının kapıları aralandığında, maltların fırınlama işleminden, fıçıların kömürleştirilmesine, damıtma işleminden şişelemeye kadar her adımda kullanılan bu terimler, viskinin zengin tarihini ve farklı tat profillerini anlamamıza yardımcı olur. Unutulmaz bir viski tadım deneyimi yaşarken bu terimleri öğrenmek, her bir yudumun daha anlamlı ve keyifli olmasına katkı sağlar. Viski dünyasına adım attığınızda, bu terimleri keşfetmek ve viskiyi daha derinlemesine anlamak için hazır olun. Viskinin gizemli yolculuğuna hoş geldiniz!
Viski ile ilgili diğer yazılarım ve araştırmalarım;
Viski Fiyatları
Jim Beam: Amerika’nın En Popüler Bourbon Viskisi
Viski Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Migros Baileys Fiyatları
Free Shop Alkol Fiyatları
Metro Viski Fiyatları
Talisker Viski Fiyatları
Tamnavulin Viski Fiyatları
Ballantines Fiyatları
Migros Viski Fiyatları