Serbest meslek erbabı, kişisel yetenekleri ve uzmanlığı doğrultusunda bağımsız bir şekilde faaliyet gösteren kişilerdir. Serbest meslek makbuzu, serbest meslek sahiplerinin sundukları hizmetler karşılığında aldıkları ücreti belgelemek amacıyla kullanılan bir dokümandır. Bu önemli evrak, kıymetli evrak kategorisine dahildir ve iş dünyasında fiş veya fatura yerine geçer.
Serbest meslek makbuzunu kimler kullanır?
Serbest meslek makbuzunu düzenleme yükümlülüğü, kendi adına ve hesabına çalışan tüm bireyleri kapsar. Bu belge, serbest meslek erbabının faaliyetlerinin sonucunda elde ettiği geliri gösterir. SMM olarak da bilinen bu makbuz, ticari işlemlerde taahhüt edilen ücretin ödendiğini belirler ve işin resmi bir kaydını oluşturur. Her bir serbest meslek makbuzu iki kopya olarak düzenlenir: biri müşteriye verilirken, diğeri serbest meslek sahibi tarafında saklanır.
Özellikle kendi muayenehanelerini işleten diş hekimleri, doktorlar, estetik cerrahlar ve serbest avukatlar bu belgeyi düzenlemek zorundadır. Ayrıca, özel eğitim veren öğretmenler, veteriner hekimler, mali müşavirler, yazarlar, bestekarlar, ressamlar ve diğer serbest meslek sahipleri de hizmetlerini karşılığında ödeme aldıklarında serbest meslek makbuzu kullanır. Danışmanlar, menajerler, sanatçılar ve rehberler de bu yükümlülüğe tabidir.
Serbest meslek makbuzu nasıl düzenlenir?
Serbest meslek makbuzu kesmek, belirli bir yükümlülüğü yerine getirmek anlamına gelir ve aşağıdaki adımları içerir:
- Vergi dairesinden serbest meslek mükellefiyeti açtırılmalıdır.
- Anlaşmalı matbaalardan veya Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-SMM uygulaması üzerinden serbest meslek makbuzu bastırılmalıdır.
- Hizmetin tamamlanmasının ardından makbuz, eksiksiz bir şekilde doldurulup müşteriye teslim edilmelidir.
1 Ocak 2018’den itibaren, serbest meslek sahipleri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-SMM uygulaması üzerinden elektronik serbest meslek makbuzu düzenleyebilirler. Bu, müşterilere fiziksel veya dijital olarak sunulabilir ve aynı zamanda Gelir İdaresi Başkanlığı’na dijital olarak raporlanabilir. Bu, işlemi hızlandıran ve kolaylaştıran bir uygulamadır.
Serbest meslek makbuzlarına yazılması gereken bilgiler nelerdir? Serbest meslek makbuzları, aşağıdaki bilgileri içermelidir:
Serbest Meslek Mensubu Bilgileri:
- Adı ve Soyadı
- İş Yeri Ünvanı ve Adresi
- Vergi Dairesi ve Hesap Numarası
- Serbest Meslek Erbabının İmzası
Müşteri Bilgileri:
- Adı ve Soyadı
- Adresi
İşlem Bilgileri:
- Yapılan Hizmet veya Malın Açıklaması
- Miktar ve Birimi
- Birim Fiyatı
- Toplam Tutar
- Stopaj ve KDV (varsa)
Tüm bu bilgiler, hem müşteri hem de serbest meslek mensubu tarafından saklanmalıdır. Bu belge, gelecekte olası yasal talepleri kolaylaştırabilir.
Serbest meslek makbuzu hesaplaması nasıl yapılır?
Serbest meslek makbuzu hesaplaması, hizmet bedelinden vergilerin çıkarılmasıyla yapılır. Serbest meslek makbuzlarında stopaj ve KDV bulunur. Genellikle stopaj oranı brüt tutarın %20’sidir, KDV ise %18’dir. Stopaj müşteri tarafından serbest meslek erbabı adına ödenirken, KDV evrakı düzenleyen tarafından ödenir. Bu işlem, işletmelerin ödemelerini hesaplarken ve belgelerken önemlidir.
Örnek bir hesaplama yapalım: Bir işlem için brüt hizmet bedeli 350 TL ise, stopaj miktarı brüt bedelin %20’si olan 70 TL’dir. 70 TL brüt bedelden çıkarıldığında net ücret 280 TL kalır. Ardından brüt bedelin %18’i olan KDV hesaplanır, bu da 63 TL’dir. Bu nedenle, serbest meslek sahibi 343 TL’lik bir serbest meslek makbuzu düzenlemelidir.
Serbest meslek makbuzu düzenlerken hangi vergiler ödenir?
Serbest meslek erbabının ödemesi gereken iki ana vergi vardır: stopaj ve KDV.
Stopaj, serbest meslek mensuplarının kazançlarından veya gelir kaynaklarından kesilen bir vergidir. Stopaj, vergi toplamanın daha kolay ve adaletli bir yolunu temsil eder ve vergi kaçakçılığını önlemeye yardımcı olur. SMM düzenlerken, stopaj miktarı müşteri tarafından serbest meslek erbabı adına ödenir.
KDV ise mal veya hizmeti sunan tarafından ödenen bir katma değer vergisidir. Ancak bu vergi, nihai tüketiciye yüklenir. İşlem veya hizmeti alan kişi KDV’yi öder. KDV oranları genellikle %1 ile %18 arasında değişir. Örneğin, temel gıda ürünleri için %1, sözleşmeler ve senetler için ise %18 KDV uygulanır.
Serbest meslek makbuzu, serbest meslek sahipleri tarafından sunulan hizmetlerin ve işlemlerin ödeme belgesidir ve işlerini düzenlemek ve vergilendirmek için önemlidir. Bu belge, gelir vergisi ve diğer mali yükümlülükleri yerine getirmek için de kullanılır.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
Chargeback İşlemi Nasıl Yapılır?
Enpara.com’dan Harcama Yapanlara Müjde: Dijital Platformlarda %50 İade Kampanyası!
Kredi Kartı Asgari Ödeme Tutarı Nedir?
